Een bliksemcarrière in de politiek: zes jaar geleden kwam Esmah Lahlah als partijloos wethouder in het college van Tilburg, sloot zich vervolgens aan bij GroenLinks om in 2023 als de nummer 2 op de lijst van GroenLinks-PvdA voor de Tweede Kamer te staan. Wie haar maandagavond in een volle raadszaal in Ede bevlogen hoorde praten, begreep waarom.
Lahlah was uitgenodigd voor een gesprek over onder meer de gemeenteraadsverkiezingen van 2026 waarin PvdA en GroenLinks samen optrekken. Voor een volle raadszaal ging het over bestaanszekerheid, armoedebestrijding, taal en nieuwe manieren om mensen te laten meedoen aan de maatschappij.
Nederland kan een prachtig land zijn—als je aan de goede kant staat, spiegelde Lahlah de zaal voor. Maar als je aan de verkeerde kant van de lijn staat, is het een ander verhaal. Ons onderwijssysteem zou een gelijkmaker moeten zijn, de grote emancipatiemachine. In de praktijk zien we echter dat dit systeem juist bijdraagt aan het verder uitselecteren van kansrijken en kansarmen. Kinderen die niet uit het ‘juiste’ nest komen, niet uit de juiste buurt of wijk, lopen vaak al vanaf het begin een achterstand op die moeilijk in te halen is. En dan hebben we het nog niet eens over de extra obstakels die kinderen met een migratieachtergrond ervaren.
In onze samenleving worden de spelregels vaak bepaald door degenen die het al goed hebben. De manier waarop we over mensen spreken, versterkt deze ongelijkheid, aldus Lahlah. We hebben het over ‘mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt,’ terwijl het vaak de arbeidsmarkt is die ontoegankelijk is. We spreken over ‘laaggeletterden,’ terwijl onze communicatie onnodig complex is. Zelfs termen als ‘onderkant van de samenleving’ impliceren een bepaalde hiërarchie, terwijl juist daar vaak de sterkste vormen van solidariteit en samenhorigheid te vinden zijn.
Deze taal doet iets met ons. Het ontneemt mensen het gevoel dat ze deel uitmaken van een groter geheel, alsof ze er alleen voor staan. Dit versterkt de kloof, waardoor het vertrouwen in de overheid afneemt. In plaats van te steunen, lijkt de overheid meer bezig met het wantrouwen van mensen. En dat is niet onschuldig. Voor velen betekent dit dat ze niet alleen moeten vechten tegen hun financiële problemen, maar ook tegen een samenleving die hen veroordeelt zonder hen echt te kennen, waardoor ze zich buitengesloten voelen en steeds verder verwijderd raken van het geheel.
Maar belangrijker nog: de manier waarop we over mensen spreken, komt ergens vandaan en vormt het uitgangspunt van veel van onze wetgeving en beleid. Het is geworteld in het hardnekkige idee dat armoede het gevolg is van individuele zwakheden en persoonlijke tekortkomingen. Dit verklaart voor een groot deel waarom het ons als samenleving niet lukt om armoede écht structureel aan te pakken.
De kracht van samen
Samen is geen naïef verlangen, maar een koppig, vastberaden geloof in verandering, geworteld in de overtuiging dat we elkaar nodig hebben. Het verzet zich tegen de verlammende krachten van individualisme, cynisme en moedeloosheid. De verandering begint niet morgen, niet bij iemand anders, maar hier en nu, bij ons allemaal. We staan op een kruispunt in de geschiedenis, en de keuzes die we vandaag maken, bepalen in wat voor samenleving onze kinderen opgroeien. De keuze voor solidariteit, voor gelijkwaardigheid, voor een toekomst waarin iedereen meetelt, ligt in onze handen. Wachten tot het ons wordt gegeven is geen optie; het moet door onszelf worden gecreëerd.
Wat brengt het regeerakkoord van de huidige coalitie?
De bestaanszekerheid staat onder druk. Zien we straks nog meer wantrouwen van de overheid die overwegend een negatief mensbeeld laat zien?
Lahlah kondigde opnieuw aan dat GroenLinks-PvdA vanuit de oppositie zich inzet voor perspectief, om wijken waarin veel armoede heerst structureel te helpen. De tijd van pleisters plakken – hier een toeslag, daar wat beetje extra geld – is voorbij. We willen naar generieke maatregelen die mensen echt vooruit helpen.
Samengaan GroenLinks en PvdA in Ede
Nadat de mensen in de raadszaal veel vragen hadden gesteld over het landelijke beleid, kwam het gesprek op de goede samenwerking in de gedeelde fractie in de Tweede Kamer. Extra interessant nu PvdA en GroenLinks ook in Ede gaan samenwerken. Esmah Lahlah had slechts een advies: ‘Denk niet in bloedgroepen maar ga altijd voor de inhoud!’
