Weer geld over in Ede, investeren we wel genoeg in wonen, werk en klimaat?

De jaarrekening is altijd een bijzonder moment, terugkijken naar wat het afgelopen jaar gebeurd is en proberen dan de vinger te leggen bij de zaken die goed gaan of beter kunnen.
Afgelopen jaar was natuurlijk een uitzonderlijk jaar met de corona pandemie. En ook al mogen we weer naar het terras we zijn hier nog niet klaar mee.

Laat ik beginnen met een compliment aan onze gemeente ambtenaren:ondanks de pandemie en ondanks veel thuis werken is er ook heel veel gedaan: daar verdienen ze een compliment voor. Als ik dan in het algemeen kijk, valt het op dat we net als de laatste 20 jaren, een positief resultaat hebben in de jaarrekening. Dat is mooi vanuit financieel oogpunt dus ook daar complimenten voor.

Maar ook een kanttekening. Met een crisis als dit zou je verwachten dat we extra geld zouden uitgeven aan steun en hulp voor onze burgers. Nu hebben we ook meer uitgegeven aan deze steun, maar de compensatie van het rijk en het wegvallen van kosten voor zaken die in een pandemie nu eenmaal niet kunnen zoals bijvoorbeeldgrootschalige evenementen, zorgen er toch voor dat we per saldo positief uitkomen.

Dat roept voor de PvdA Ede wel de vraag op of we niet meer hadden kunnen of moeten doen om onze inwoners te helpen? Zo vragen we  ons bijvoorbeeld af of de ombuigingen in het Sociaal Domein niet te strak zijn ingezet. Doordat er minder zorgpersoneel is of een deel hiervan tijdelijk uitviel i.v.m. een coronabesmetting waardoor mensen in coronatijd in de problemen kunnen komen.

Ik wil er wel 3 punten wat specifieker uitlichten, punten die belangrijkzijn voor de PvdA en waar we het afgelopen jaar niet de doelen gehaald hebben die wij graag zouden zien namelijk:

Wonen, werken en duurzaamheid.

Bij ‘Wonen’ zien we weliswaar een redelijk productie van 875 nieuwe woningen, maar ook hiermee behalen we onze doelstelling van 22 procent goedkope huur of koop niet. We blijven steken op 19%.

Wellicht vraagt u zich af waarom dit erg is, 3% minder is immers niet slecht. Wanneer we echter kijken naar een modaal inkomen van 36.000 €, wat bijvoorbeeld een hardwerkende verpleegkundige of een politieagent kan verdienen, is er een maximale hypotheek te krijgen van 170.000 €. Hiermee blijven de ‘bereikbare’ woningen op het kazerneterrein buiten bereik, deze kosten immers 230.000 €.

Bij huren is een vergelijkbaar verhaal te zien. Met 36.000€ per jaar, of te wel 3.000 € per maand,  verdient een verpleegkundige teveel voor een sociale huurwoning. Voor de midden-huur woningen van 850 € per maand, is echter een inkomen vereist van 4x 850 €. Voor de minder snelle rekenaars onder ons: onze verpleegkundige zou dus 3.400 € per maand moeten verdienen. U ziet, ook hier komen onze verpleegkundigen, politieagenten en andere hardwerkende inwoners niet voor een goede woning in aanmerking.

Het is struisvogelpolitiek om te denken dat we met dezelfde inzet als vorige jaren een andere uitkomst kunnen verwachten. Willen we ons woningtekort oplossen dan moeten we écht veel harder inzetten op goedkope koop– en huurwoningen, zodat we werkelijk onze starters een woning kunnen bieden.

Hetzelfde betoog kan ik houden voor ouderen woningen, maar die bewaar ik wel voor als we specifiek over de wooncijfers gaan praten.

Wat betreft ‘werk’ is het juist in deze onzekere tijden van groot belang dat iedereen een baan heeft. Op dit moment wordt veel personeel nog in dienst gehouden met steun van de rijksoverheid, maar dat zal niet jaren duren. De verwachting is dat de klap op gebied van werk, of eigenlijk op het gebied van werkloosheid, zal komen als de steunmaatregelen worden afgebouwd.

In de jaarrekening is te zien dat de rijkssteun keurig aan Werkkracht wordt doorgesluisd. Het wordt echter hoog tijd om te investeren in Werkkracht, zodat we klaar zijn voor de problemen die we allemaal kunnen zien aankomen. De vraag aan het college is dan: ook bent u bereid om ook uit onze eigen middelen te investeren en klaar te zijn voor de toekomst?

En als laatste ‘duurzaamheid’. Onze doelen van 2 windmolens en 50 hectare zonnevelden: die halen we niet. Zo raken we steeds verder bij onze doelstellingen vandaan. We doen het nog redelijk doordat particulieren en bedrijven boven verwachting bijdragen, maar dit moet echt beter. Door de coronacrisis wordt er veel meer thuisgewerkt en in veel gevallen lijkt dat ook na corona zo te blijven. Dit houdt een hogere energievraag thuis is, terwijl ondertussen ook de leegstaande kantoren verwarmt en verlicht worden voor degenen die wél naar kantoor gaan. Vanuit de kantoren hoek is er dan ook weinig bezuiniging te verwachten.

Om te voldoen aan onze energiebehoefte als gemeente én om te voldoen aan de eisen die we onszelf hebben gesteld, moeten we hier écht vaart achter zetten. Naast de 2 windmolens en zonnevelden ook investeren in ons energienet bijvoorbeeld, zodat alle boeren daadwerkelijk zonnecellen op hun dak kunnen leggen.

Concluderend kan gesteld worden dat de gemeente er financieelgezien prima voor staat. Dit biedt ruimte. Ruimte om meer te investeren. De problemen op wonen, het klimaat en werk zijn urgenter dan ooit en nemen de komende periode alleen maar toe. Maak er werk van!