Mantelzorg: een keuze? Je zorgt ‘gewoon’..

Donderdag 24 november is in de gemeenteraad het mantelzorgbeleid tot 2020 besproken. O.a. de reultaten uit een enquête onder 700 mantelzorgers zijn verwerkt in de plannen. Als PvdA zien we veel goede actiepunten. Het is onaanvaardbaar dat jonge mantelzorgers niet in beeld zijn. Ook voor hen, net als voor de meeste mantelzorgers geldt: het komt op je pad, je begint er als vanzelf aan en er zijn weinig of geen opties om de taken aan anderen over te dragen, dus je blijft het doen. Ook als het zwaarder en zwaarder wordt. De PvdA vindt dat elk kind ook kind moet kunnen zijn en dat moet een speerpunt van het beleid zijn. In de visie missen we een blik in de toekomst: de toenemende vergrijzing zal grote  impact hebben op de vraag naar en het bieden van mantelzorg. Het College heeft toegezegd in februari 2017 met een sociaal domein-brede visie naar de raad te komen. Hieronder leest u wat ik in de vergadering naar voren heb gebracht.

De onderliggende stukken bij het voorliggende raadsbesluit en de enquête onder de ruim 700 mantelzorgers geven een goed beeld van wat er leeft en wat er nodig is om deze inwoners te ondersteunen bij hun zo nodige taak, die meestal uit liefde en compassie als ‘vanzelfsprekend’ wordt uitgevoerd. Veel van de uitkomsten zijn verwerkt in voorzien beleid, waarin een aantal aandachtspunten van de Adviesraad Sociaal Domein zijn opgenomen. Toch mist de PvdA een aantal zaken.

De helft van de ondervraagde mantelzorgers is bezorgd over de eigen draagkracht, een kwart over de toenemende zorgvraag van degene voor wie ze zorgen én over de afnemende en soms zelfs helemaal verdwijnende betaalde formele zorg. Daarnaast is ruim een derde van de mantelzorgers gepensioneerd en zal de komende jaren zelf zeer waarschijnlijk meer een beroep doen op zorg.
Immers: het aantal 65+ ers neemt tussen 2015 en 2030 toe van ruim 18000 tot bijna 26000. Daarover zie ik niets in de visie terug. Want voor deze groep geldt ook: hun kinderen werken vaker allebei, moeten veel langer doorwerken, krijgen vaker op hogere leeftijd zelf kinderen, zijn vaker alleenstaande ouder en wonen veel vaker niet meer in de buurt van ouders en familie dan nu en in het recente verleden. Dit geldt ook meer en meer voor onze inwoners van niet-westerse afkomst. Een groep inwoners waar door meer partijen aandacht voor is gevraagd.
Ik vraag hiervoor dan ook van de wethouder de toezegging om bij de tussenevaluatie in 2018 een start te maken met inventarisatie van ontwikkelingen en knelpunten als gevolg van de vergrijzing en met de ontwikkeling van passend beleid.   

Voor de evaluatie in 2018 wordt input gehaald via de ASDE en uit het voor eind 2018 geplande onderzoek ‘Inwoners aan het woord‘. De PvdA pleit voor voortdurende, eenvoudige monitoring van de effecten van het beleid. Bijv. door via Malkander, consulenten en zorgaanbieders regelmatig een korte vragenlijst aan mantelzorgers voor te leggen. Wil het College daar echt snel werk van maken? Het antwoord is dat voortdurende monitoring inmiddels via Malkander wordt ingezet.

Jonge mantelzorgers zijn niet betrokken in de enquête, want waren niet vindbaar. Daar zijn vanavond al meer zorgen over geuit. Ede heeft een groot aantal jongeren, zo’n 29.000 en op basis van landelijke cijfers zal ongeveer 10 procent daarvan een vorm van mantelzorg verlenen. In de notitie worden mogelijkheden genoemd om deze jongeren te ondersteunen. Maar je moet deze jongeren eerst inderdaad wel vinden om ze te kennen. Mezzo heeft bijv. concrete vragenlijsten waarop alle scholieren kunnen aangeven wat ze thuis zoal doen. Daarnaast moeten sociale teams en andere profs die achter de voordeur komen hier extra alert op zijn. Kinderen moeten kind zijn. De PvdA ziet dit speerpunt graag op korte termijn uitgewerkt.
In een reactie zegt College toe dat ook dit door hen als speerpunt is erkend en voortvarend zal worden aangepakt.  

Aandacht en beleid voor mantelzorgers in bedrijven komt moeizaam van de grond, ondanks twee jaar flinke inzet daarop van toen nog De Medewerker. Hier geldt voor de PvdA: goed voorbeeld doet goed volgen. Wij vragen het college het gemeentelijk personeelsbeleid op het gebied van de ondersteuning van mantelzorgers goed onder de loep te nemen, zonodig te verbeteren en te werken aan bewustwording en onderling begrip.
Bij de Gemeente Amsterdam kunnen collega’s elkaar voor dit doel verlofuren cadeau doen. Idee voor Ede?
Het College antwoordt dat er wel een vorm van ondersteuning vastligt. Maar dat die verbetering verdient, en zeker niet afhankelijk mag zijn van de goodwill  van managers.
Ook kunnen zorginstellingen, die een groot beroep doen op mantelzorgers, tav van het eigen personeelsbeleid op dit gebied wel een duwtje in de rug gebruiken.

Zoals gezegd er gebeurt veel en de ambities zijn goed. We blijven aandacht vragen voor de informatieoverdracht bij de mensen thuis. Leidt de mensen op de werkvloer hierin goed op. Naarmate we meer vragen van mantelzorgers wordt ook de borging van informatie-deling  met de formele zorg belangrijker. Een schriftje in de keukenla kan hier al bij helpen. Andere opties mogen natuurlijk  ook, maar we vragen dit voortvarend aan te pakken.
De reactie van het College was terughoudend, vooral met het oog op de privacy. In onze optiek is er veel mogelijk als je zaken  zorgverlener, zorgvrager en mantelzorger van meet af aan bespreken wat er wenselijk is. We blijven het belang van informatiedeling benadrukken. In het belang van de zorgvrager, maar ook om de mantelzorger zo goed mogelijk te helpen bij de taken en te beschermen tegen overbelasting. 
Tot slot: we lezen: Mantelzorgers zorgen. Ze doen dat meestal graag en uit liefde. Punt. Maar dat van 27000 mantelzorgers in Ede maar 1000 het mantelzorgcompliment ontvangen? Dat verdient echt meer promotie, wellicht via dat zelfde schriftje? Alle 27000 is wat veel wellicht, maar toch….