Participatiewet: ontwikkel maatwerk, goed voor werknemers én werkgevers

Dinsdag 11 februari was de PvdA afdeling Ede te gast bij Sociaal-Werkbedrijf Permar. Werkgevers, werknemers, vakbondsmensen en regionale politici luisterden naar een bevlogen introductie tot de nieuwe Participatiewet door Job Cohen: ”Kijk naar wat iemand kan en zoek daar een baan bij en maak het de werkgevers niet moeilijk, die willen wel, maar willen geen gedoe.”

Job Cohen, sinds kort voorzitter van Cedris, de koepel van sociale werkvoorzienings-bedrijven, weet waar het om gaat. “De bedoeling was tot voor kort dat iedereen uit de Wajong-, WSW of Bijstandsregeling op 1 januari 2015 binnen één gezamenlijke regeling aan werk wordt geholpen. De budgetten worden, met fikse korting, samengevoegd en de operatie komt onder de paraplu van de gemeenten”. Inmiddels is besloten dat huidige Wajong-ers onder de hoede van het UWV blijven. Dat is goed, want voorkomt dat veel Wajong-ers herkeurd worden en terugvallen in de bijstand, maar de klus voor gemeenten wordt ingewikkelder.

Vast staat dat tot 2025 binnen het bedrijfsleven 100.000 banen en bij de overheid nog eens 25.000 banen beschikbaar moeten komen voor mensen met een grote(re) afstand tot de arbeidsmarkt. Deze veranderingen vragen enorme inzet van alle betrokkenen. Job heeft alle vertrouwen in de sociaal-werkbedrijven, zoals Permar. Daar moeten 35.000 ‘beschutte’ werkplekken behouden blijven. Men heeft kennis hoe mensen (terug) te leiden naar de arbeidsmarkt, men kan medewerkers op de werkvloer begeleiden en zeker de werkgevers ontlasten van allerlei administratieve en praktische rompslomp.

Na de pauze is er ruimte voor discussie en daar wordt ruimhartig gebruik van gemaakt.

Omdat SW-bedrijven regionaal werken zullen gemeente ook hier samen moeten werken. Dat kan leiden tot een grotere afstand van gemeenteraadsleden tot de besluitvorming. Onze wethouder en lijsttrekker Marije Eleveld merkt op dat bij het maken van beleid daar zeker aandacht voor is. Bovendien kan het alleen maar beter worden; nu worden alle beslissingen immers nog in Den Haag genomen, echt ver van de burgers af. Straks maakt Ede direct afspraken met bedrijfsleven, Permar en vakbeweging.

Kritisch is de vakbond over het loslaten van de CAO-lonen voor deze groep, want “iedereen wil toch werken volgens een cao?”. Job legt uit dat het ondoenlijk is om fulltime werknemers die 40 of 60% productie maken wel 100% loon te betalen. In de maatwerkconstructie wordt een persoonlijke loonwaardeberekening gemaakt. De werkgever betaalt dat gedeelte en de gemeente vult aan tot het wettelijk minimumloon. De vakbondsman blijft tegenpruttelen, maar wordt vriendelijk terecht gewezen uit onverwachte en onverdachte hoek. Een moeder van een Wajong-er vertelt dat haar autistische zoon jarenlang heeft gewerkt in een baan die zij toentertijd zelf voor hem had gevonden. Hij werkte met veel plezier, werd gewaardeerd en ja, hij verdiende minder dan collega’s. Maar hij presteerde ook duidelijk minder en had ook begeleiding nodig. “Hij deed mee, telde mee, had sociale contacten en verhalen te vertellen en was er zielsgelukkig. Ook al verdient hij iets minder, ik was zo blij dat hij een baan had!” Het merendeel van de aanwezigen beaamt: “Liever werk dan een cao-loon”.
De aanwezige politici  en de directeur van Permar krijgen nog een paar tips en waarschuwingen mee:
Wees alert op het aantal beschutte werkplekken, want wat als 35.000 niet genoeg blijkt te zijn? En: laat de Tweede Kamer alsjeblieft zorgen voor voldoende geld voor de begeleiding, daar staat en valt het hele project mee. Ook wordt gewaarschuwd voor mogelijke concurrentie tussen de Sociale Dienst en de Sociale Werkvoorziening. Die vissen in dezelfde vijver, daar moet ook dialoog en samenwerking bevorderd worden.
Tenslotte het verzoek gezamenlijk te bewaken dat de uitvoering van de Participatiewet niet ontaardt in het ontwikkelen van structurele banen op uitkeringsniveau. Deze banen zijn echt bedoeld en moeten dat blijven om ervaring op te doen en de afstand tot regulier werk weg te werken. Zo is werk een middel om te ontwikkelen en te participeren.